Thứ Sáu (29/03/2024)

Áp dụng án lệ trong xét xử

Mẹo nhỏ: Tham gia nhóm hỗ trợ AZLAW để được cùng nhau hỏi đáp và hỗ trợ các vấn đề liên quan trên Facebook tại đây hoặc Zalo tại đây

Án lệ là những lập luận, phán quyết trong các bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật của toà án về một vụ việc cụ thể được công nhận và áp dụng cho các trường hợp tương tự của án lệ sau đó

Án lệ là những lập luận, phán quyết trong các bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật của toà án về một vụ việc cụ thể được công nhận và áp dụng cho các trường hợp tương tự của án lệ sau đó. Ở nước ngoài, việc áp dụng án lệ trong xét xử tương đối phổ biến. Tại Việt Nam theo nghị quyết 03/2015/NQ-HĐTP quy định: “Án lệ là những lập luận, phán quyết trong bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật của Tòa án về một vụ việc cụ thể được Hội đồng Thẩm phán Toà án nhân dân tối cao lựa chọn và được Chánh án Toà án nhân dân tối cao công bố là án lệ để các Toà án nghiên cứu, áp dụng trong xét xử“. Việc áp dụng án lệ được quy định tại điều 8 nghị quyết 03/2015/NĐ-HĐTP như sau:

Điều 8. Nguyên tắc áp dụng án lệ trong xét xử
1. Án lệ được nghiên cứu, áp dụng trong xét xử sau 45 ngày kể từ ngày công bố hoặc được ghi trong quyết định công bố án lệ của Chánh án Toà án nhân dân tối cao.
2. Khi xét xử, Thẩm phán, Hội thẩm phải nghiên cứu, áp dụng án lệ để giải quyết các vụ việc tương tự, bảo đảm những vụ việc có tình tiết, sự kiện pháp lý giống nhau phải được giải quyết như nhau. Trường hợp áp dụng án lệ thì số bản án, quyết định của Toà án có chứa đựng án lệ, tính chất, tình tiết vụ việc tương tự được nêu trong án lệ và tính chất, tình tiết vụ việc đang được giải quyết, vấn đề pháp lý trong án lệ phải được viện dẫn, phân tích, làm rõ trong bản án, quyết định của Toà án; trường hợp không áp dụng án lệ thì phải phân tích, lập luận, nêu rõ lý do trong bản án, quyết định của Toà án.
3. Trường hợp do có sự thay đổi của Luật, Nghị quyết của Quốc hội, Pháp lệnh, Nghị quyết của Uỷ ban thường vụ Quốc hội, Nghị định của Chính phủ mà án lệ không còn phù hợp thì Thẩm phán, Hội thẩm không áp dụng án lệ.
4. Trường hợp do chuyển biến tình hình mà án lệ không còn phù hợp thì Thẩm phán, Hội thẩm không áp dụng án lệ, đồng thời phải kiến nghị ngay với Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao (thông qua Vụ Pháp chế và Quản lý khoa học) để xem xét hủy bỏ theo hướng dẫn tại các khoản 2, 3, 4 và 5 Điều 9 Nghị quyết này.

Như vậy, việc áp dụng án lệ phải cần chủ ý tới một số lưu ý sau:
– Việc áp dụng án lệ dựa trên các án lệ đã được công bố, không áp dụng các bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật nhưng chưa được đưa làm án lệ.
– Nếu có thay đổi về văn bản pháp luật làm cho nội dung án lệ không còn phù hợp thì không áp dụng án lệ
– Nếu do chuyển biến tình hình thực tế thì không áp dụng án lệ và phải thông báo tới HĐTP để huỷ án lệ

Tham khảo danh sách án lệ đã được công bố

Án lệ 01/2016/AL về vụ án giết người

Án lệ 02/2016/AL về đứng tên hộ tài sản

Án lệ 03/2016/AL về tặng cho quyền sử dụng đất

Án lệ 04/2016/AL chuyển nhượng đất của vợ chồng

Án lệ 05/2016/AL về đóng góp quản lý di sản thừa kế

Án lệ 06/2016/AL về chia thừa kế có yếu tố nước ngoài

Án lệ 07/2016/AL về hợp đồng mua bán nhà

Án lệ 08/2016/AL về lãi suất sau xét xử sơ thẩm

Án lệ 09/2016/AL về lãi suất nợ quá hạn, bồi thường

Án lệ 10/2016/AL về quyết định hành chính là đối tượng khởi kiện vụ án hành chính

Án lệ 11/2017/AL về công nhận hợp đồng thế chấp

Án lệ 12/2017/AL về triệu tập hợp lệ sau khi tòa án đã hoãn phiên tòa

Án lệ số 13/2017/AL về hiệu lực tín dụng thư

Án lệ số 14/2017/AL về công nhận điều kiện hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất

Án lệ 15/2017/AL về công nhận thỏa thuận miệng

Án lệ 16/2017/AL công nhận hợp đồng chuyển nhượng là di sản thừa kế

Án lệ 17/2018/AL về tình tiết “có tính chất côn đồ”

Án lệ số 18/2018/AL về giết người đang thi hành công vụ

Án lệ 19/2018/AL giá trị tài sản bị chiếm đoạt

Án lệ số 20/2018/AL về hợp đồng lao động sau khi hết thử việc

Án lệ số 21/2018/AL về lỗi và thiệt hại khi đơn phương chấm dứt hợp đồng thuê tài sản

Án lệ số 22/2018/AL về không cung cấp thông tin bệnh với bảo hiểm

Án lệ số 23/2018/AL về hiệu lực hợp đồng bảo hiểm khi không đóng phí do lỗi của bên bảo hiểm

Án lệ số 24/2018/AL về di sản thừa kế chuyển từ pháp nhân

Án lệ số 25/2018/AL về không phải chịu phạt cọc vì lý do khách quan

Án lệ số 26/2018/AL về thời hiệu chia thừa kế

Liên hệ để được hỗ trợ

Bài viết liên quan