Đổi tiền lẻ có bị xử phạt?

Đáp ứng nhu cầu có tiền lẻ, tiền mới để mừng tuổi và lễ chùa đầu năm, nhiều đối tượng đã thực hiện đổi tiền ăn chênh lệch. Hành vi này có vi phạm quy định của pháp luật hay không? Việc đổi tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông là một hoạt động được pháp luật cho phép. Cụ thể tại Thông tư 25/2013/TT-NHNN quy định là hoạt động thu, đổi tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông, tuy nhiên chỉ có những tổ chức được nhà nước cho phép mới được hoạt động đổi tiền, trong đó chỉ có Ngân hàng nhà nước, Ngân hàng nhà nước chi nhánh, Sở giao dịch ngân hàng nhà nước, tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, kho bạc nhà nước. Ngoài các đơn vị này, mọi hoạt động đổi tiền ở cá nhân, tổ chức khác đều là bất hợp pháp.

Thủ tướng Chính phủ lại ban hành Chỉ thị về việc tăng cường các biện pháp bảo đảm đón Tết Nguyên đán. Năm nay, Thủ tướng ban hành Chỉ thị số 33/CT-TTg về tăng cường các biện pháp bảo đảm đón Tết Canh Tý vui tươi, an toàn. Tại mục đầu tiên của Chỉ thị này quy định: “Ngân hàng Nhà nước Việt Nam tổ chức tốt công tác điều hòa và cung ứng đủ tiền mặt cho nền kinh tế, bảo đảm nhu cầu vốn tín dụng phục vụ phát triển sản xuất, kinh doanh trong kịp cuối năm và đầu năm; tiếp tục thực hiện các biện pháp quản lý, sử dụng tiền mệnh giá nhỏ, lẻ hợp lý, tiết kiệm trong dịp Tết. Đồng thời, phải bảo đảm các hệ thống thanh toán hoạt động ổn định, thông suốt.”

Tuy nhiên, hiện nay có nhiều cá nhân kinh doanh, trục lợi tiền mới, tiền lẻ. Những đối tượng kinh doanh này không được Ngân hàng Nhà nước cho phép thì sẽ bị xử lý theo quy định của pháp luật.

Xử lý cá nhân, tổ chức có hoạt động đổi tiền lẻ trái phép

Theo pháp luật hiện hành, hoạt động đổi tiền lẻ nhằm hưởng % chênh lệch là hành vi trái pháp luật và bị nghiêm cấm. Nếu người nào thực hiện các hành vi đổi tiền không đúng quy định như: Đổi tiền có phí, đổi tiền không đúng mệnh giá… sẽ bị xử phạt hành chính với mức thấp nhất là 20 triệu đồng và cao nhất tới 40 triệu đồng (Mức phạt này áp dụng cho các cá nhân vi phạm, tổ chức vi phạm sẽ bị phạt gấp 02 lần)

Điều 30. Vi phạm quy định về quản lý tiền tệ và kho quỹ
5. Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 40.000.000 đồng đối với một trong các hành vi vi phạm sau đây:
a) Thực hiện đổi tiền không đúng quy định của pháp luật;

Ngân hàng có cho đổi tiền lẻ mới không?

Ngân hàng có lẽ là địa chỉ đầu tiên cho phép người dân được đổi tiền lẻ. Ngân hàng nhà nước không được từ chối đổi tiền lẻ, tiền cũ. Theo điều 4 Thông tư 25/2013/TT-NHNN, tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông gồm: tiền rách nát, hư hỏng do quá trình lưu thông; tiền rách nát, hư hỏng do quá trình bảo quản; tiền bị lỗi kỹ thuật do quá trình in, đúc của nhà sản xuất.

Với các trường hợp này khi có nhu cầu, khách hàng đến Ngân hàng nhà nước chi nhánh, sở giao dịch ngân hàng nhà nước, đơn vị thu đổi sẽ thực hiện đổi. Theo điểm a khoản 2 Điều 30 Nghị định 88/2019/NĐ-CP, từ chối đổi tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông cho khách hàng bị phạt từ 5 – 10 triệu đồng. Theo đó, các Ngân hàng không được từ chối đổi tiền lẻ cũ, hỏng cho khách hàng trừ trường hợp không đủ điều kiện được đổi. Khi đó, Ngân hàng Nhà nước chi nhánh, Sở Giao dịch Ngân hàng Nhà nước, đơn vị thu đổi trả lại cho khách hàng và thông báo lý do.

Ưu điểm khi đổi tiền lẻ tại ngân hàng

• Người dân lựa chọn ngân hàng là nơi đổi tiền lẻ vởi sự tin cậy, phí đổi tiền ổn định chẳng tăng, giảm theo đợt như bên ngoài.
• Nhân viên xử lý thắc mắc yêu cầu của người dân nhanh
• Nếu ngân hàng thuộc địa bàn ở thì người dân bớt khoản phí đi lại, di chuyển
• Tiền được đảm bảo là tiền thật.

Những ngân hàng có dịch vụ đổi tiền lẻ

Hầu hết các ngân hàng đều có thể đổi tiền lẻ được như Vietcombank, Techcombank, Viettinbank, Sacombank…Tuy nhiên, do nhu cầu cuối năm về tiền lẻ khá nhiều do vậy ngân hàng có thể hết tiền lẻ mà không cần báo trước

Cách đổi tiền lẻ ở ngân hàng

Đổi tiền lẻ ở ngân hàng có nhiều ưu điểm cũng như được ngân hàng nhà nước tạo điều kiện cung cấp tiền lẻ. Tuy nhiên thực tế hiện nay là các ngân hàng thương mại từ chối đổi tiền lẻ cho người dân vì lý do không có tiền lẻ. Bởi Ngân hàng nhà nước mặc dù cấp tiền lẻ cho ngân hàng thương mại nhưng cũng phải dựa trên cơ cấu tiền hợp lý. Tết có tăng thêm cũng không thể đáp ứng nhu cầu của tất cả mọi người.

Ngân hàng cho khách hàng đổi tiền mới, tiền lẻ ở ngân hàng của mình nhưng không phải ai cũng được đổi vậy nên muốn đổi được tiền, đổi nhanh chóng và không mất phí bạn nên lưu ý những mẹo sau:

• Đổi tiền trước dịp tết nguyên đán khoảng 2 -3 tháng, lúc này ngân hàng bên cạnh có số tiền lẻ do Ngân hàng Nhà nước cung ứng Tết mà còn có tiền lẻ lưu thông bình thường, lúc này nhu cầu đổi chưa nhiều  nên nhân viên ngân hàng sẽ dễ dàng hơn trong quyết định.
• Nên đổi tiền mới, tiền lẻ  dịp tết ở những ngân hàng mà bạn có tài khoản ngân hàng, đặc biệt là các tài khoản ngân hàng có giao dịch nhiều và giao dịch lớn.
• Đổi tiền lẻ ở  ngân hàng mà mọi người có tài khoản gửi tiết kiệm sẽ dễ dàng hơn, vì ngân hàng luôn ưu tiên những khách hàng gửi tiền ở mình vì việc đổi tiền cho khách hàng dịp cuối năm cũng là chương trình tri ân cũng như lời cảm ơn dành cho khách hàng trong năm qua đã tin tưởng và sử dụng dịch vụ của họ.
• Nhờ người thân, bạn bè làm ở ngân hàng đổi giúp, nhân viên làm việc trong các ngân hàng được ngân hàng ưu tiên đổi tiền lẻ, tiền mới nhanh chóng hơn.

Khi đến ngân hàng đổi tiền lẻ, tiền mới bạn sẽ được nhân viên ngân hàng đưa cho đơn kê khai tiền đổi trong đó bạn nên thông tin rõ số tiền cần đổi, mệnh giá tiền lẻ đổi cùng với số lượng đổi. Lưu ý chọn những mệnh giá có giá trị lưu thông trên thị trường nhiều nhất để thuận tiện trong việc chuyển đổi hơn.

Những lưu ý khi người dân đổi tiền lẻ ở bất kỳ điểm nào

Dù người dân đổi tiền lẻ ở bất kỳ đâu cũng trang bị cho mình những mẹo nhỏ để tránh bị thiệt, hay những rắc rối về sau:

• Lựa chọn nơi đổi tiền đáng tin cậy bởi nếu không chú ý người dân sẽ thành đối tượng bị lừa gạt
• Khi nhận tiền nên kiểm tra xem có đủ số lượng không, tiền có rách, mất góc hay bị trộn tiền cũ không
• Tiền đổi trả là tiền mới, kề số seri
• Nếu người dân đổi tiền tại Ngân hàng thì dưới 5000 đồng không mất phí, không hạn chế về số lượng.

Các câu hỏi thường gặp về đổi tiền lẻ dịp tết

1. Người đi đổi tiền lẻ có bị xử lý không? Theo Điều 30 Nghị định 88/2019/NĐ-CP phạt tiền từ 20-40 triệu đồng đối với hành vi đổi tiền không đúng quy định của pháp luật. Hiểu theo quy định này thì bất cứ hoạt động nào đổi tiền không đúng quy định đều bị xử phạt từ 20-40 triệu đồng. Căn cứ quy định này thì người đổi tiền cũng sẽ bị phạt tiền.

2. Công an phường bắt giữ vì đổi tiền lẻ có đúng luật không? Theo Nghị định 88/2019/NĐ-CP quy định xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực tiền tệ và ngân hàng, thẩm quyền xử phạt được quy định gồm những cá nhân, tổ chức sau: Chánh thanh tra giám sát Ngân hàng Nhà nước chi nhánh, Cục trưởng Cục thanh tra, giám sát ngân hàng, Chánh thanh tra giám sát ngân hàng, Trưởng đoàn thanh tra do Giám đốc Ngân hàng Nhà nước chi nhánh tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương ra quyết định… Trong trường hợp phát hiện thấy hoạt động đổi tiền không đúng quy định, chính quyền địa phương cần thiết thông báo với những cá nhân, tổ chức nêu trên để xử lý vi phạm.

3. Đổi tiền lẻ ở ngân hàng có mất phí không? Hiện tai thì các ngân hàng ở Việt Nam đã hỗ trợ dịch vụ đổi tiền dịp tết, đổi cũ lấy mới, đổi chẵn  lấy lẻ và ngân hàng không thu phí đổi tiền lẻ. Thông thường ở các ngân hàng thì mỗi nhân viên sẽ được cấp cho một lượng tiền lẻ nhất định để đổi cho khách hàng, đổi tiền lẻ ở ngân hàng sẽ không mất phí chênh lệch.

4. Có được phép đổi tiền Euro, Dola lì xì Tết không? Hiện nay các ngân hàng không hỗ trợ dịch vụ đổi tiền đô để phục vụ nhu cầu tết, việc chuyển đổi tiền đô cũng như việc cung ứng tiền đô lẻ phải cần nhiều giấy tờ cũng như thuế nên ngân hàng đã ngưng dịch vụ này.

Do vậy hoạt động đổi ngoại tệ ở dịch vụ đổi tiền không được phép là hành vi vi phạm pháp luật, có thể bị phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự