Di sản thừa kế phục vụ việc thờ cúng

Tôi lập di chúc để lại cho con trai tôi căn nhà mà vợ chồng tôi đang ở với điều kiện con trai tôi phải giữ căn nhà này để làm nơi thờ cúng vợ chồng tôi sau khi chúng tôi qua đời, không được chuyển nhượng cho người khác. Vậy, nếu sau khi vợ chồng chúng tôi đều qua đời hết, con trai tôi bán căn nhà này đi thì có vi phạm gì không? Có cách nào bảo đảm rằng sau khi cả hai vợ chồng tôi qua đời, con trai tôi sẽ không thể chuyển nhượng căn nhà không?

Trả lời

Cảm ơn bạn đã tin tưởng và liên hệ với AZLAW. Theo quy định tại Điều 609 bộ luật dân sự 2015 ghĩ rõ:

Điều 609. Quyền thừa kế
Cá nhân có quyền lập di chúc để định đoạt tài sản của mình; để lại tài sản của mình cho người thừa kế theo pháp luật; hưởng di sản theo di chúc hoặc theo pháp luật.
Người thừa kế không là cá nhân có quyền hưởng di sản theo di chúc.

Vì vậy, việc lập di chúc để định đoạt tài sản của vợ chồng bạn sau khi vợ chồng bạn qua đời là hoàn toàn phù hợp với quy định của pháp luật. Điều 645 Bộ luật dân sự 2015  có quy định:

Điều 645. Di sản dùng vào việc thờ cúng
1. Trường hợp người lập di chúc để lại một phần di sản dùng vào việc thờ cúng thì phần di sản đó không được chia thừa kế và được giao cho người đã được chỉ định trong di chúc quản lý để thực hiện việc thờ cúng; nếu người được chỉ định không thực hiện đúng di chúc hoặc không theo thỏa thuận của những người thừa kế thì những người thừa kế có quyền giao phần di sản dùng vào việc thờ cúng cho người khác quản lý để thờ cúng.
Trường hợp người để lại di sản không chỉ định người quản lý di sản thờ cúng thì những người thừa kế cử người quản lý di sản thờ cúng.
Trường hợp tất cả những người thừa kế theo di chúc đều đã chết thì phần di sản dùng để thờ cúng thuộc về người đang quản lý hợp pháp di sản đó trong số những người thuộc diện thừa kế theo pháp luật.
2. Trường hợp toàn bộ di sản của người chết không đủ để thanh toán nghĩa vụ tài sản của người đó thì không được dành một phần di sản dùng vào việc thờ cúng.

Như vậy, nếu bạn muốn sau khi vợ chồng bạn qua đời, con trai bạn không được chuyển nhượng nhà đất này cho người khác mà chỉ được dùng để ở và thờ cúng vợ chồng bạn thì trong di chúc bạn cần nêu rõ nhà đất bạn để lại sẽ được dùng vào việc thờ cúng và giao nhà đất này cho con trai của bạn quản lý.

Tuy nhiên, trên thực tế thì rất khó để kiểm soát việc con trai bạn có thực hiện theo đúng ý nguyện của bạn hay không. Bởi lẽ, sau khi vợ chồng bạn mất con trai bạn có quyền làm thủ tục theo quy định của pháp luật để đăng ký sang tên quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở mà con bạn được nhận theo di chúc. Khi đã trở thành chủ sở hữu khối tài sản được thừa kế, con trai bạn có toàn quyền của chủ sở hữu theo quy định của pháp luật (quyền chiếm hữu, quyền sử dụng và quyền định đoạt) nên việc bán hay không bán tài sản này là hoàn toàn  phụ thuộc vào con trai bạn. Do đó, việc cho con trai bạn được thừa kế nhà đất nhưng lại không được chuyển nhượng cho người khác là việc khó thực hiện được trên thực tế.